Yangi A'zolarimiz

Университетда профессор-ўқитувчи талабаларга шундай савол берди: - Барча мавжудот Худо томонидан яратилганми? Бир талаба дадил туриб жавоб берди: - Ҳа, Худо томонидан яратилган. - Худо ҳамма нарсани яратганми? – сўради профессор. - Ҳа, сэр, - жавоб берди талаба. Профессор сўради: - Агар Худо ҳамма нарсани яратган бўлса, демак Худо ёмонликни хам яратган экан-да, агар Худо бор бўлса. Ва, "биз қандай бўлсак, қилмишларимиз хам шунга яраша бўлади”, тамойилига кўра, Худо ёмон экан-да? Талаба бу гапларни эшитиб жим бўлиб қолди. Профессор фахрланиб, талабаларга, Худога ишониш бир афсона эканини яна бир бор исботладим, деб ўзича мақтанди. Яна бир талаба қўлини кўтариб, сўради: - Сизга савол берсам майлими, профессор? - Албатта, - жавоб берди профессор. Талаба туриб сўради: - Совуқлик мавжудми? - Нима деганинг бу? Албатта мавжуд. Сен ҳеч қачон совуқ емаганмисан? Талабалар унинг саволига кулишди. Йигит жавоб қилди: - Аслида, совуқлик мавжуд эмас. Физика қонунларига биноан, биз совуқлик деб атайдиган нарса, аслида иссиқликнинг йўқлигидир. Инсонни ёки предметни, улар энергияни ютадиларми ёки ажратадиларми, билиш учун ўрганиш мумкин. Мутлақ нол –иссиқликнинг умуман йўқлиги. Бундай температурада бутун модда инерт бўлиб қолади. Совуқлик мавжуд эмас. Биз бу сўзни, иссиқлик йўқ ҳолатини таърифлаш учун ўйлаб топганмиз. - Талаба давом этди: - Профессор, қоронғилик мавжудми? - Албатта мавжуд. - Сиз яна ноҳақсиз, сэр. Қоронғилик ҳам мавжуд эмас. Қоронғилик аслида ёруғликнинг йўқлигидир. Биз ёруғликни ўрганишимиз мумкин, аммо қоронғиликни ўргана олмаймиз. Биз оқ нурни турли рангларга ажратиб, хар бир ранг тўлқинининг турли узунликларини ўрганиш учун Нютон призмасидан фойдаланишимиз мумкин. Бироқ сиз қоронғиликни ўлчай олмайсиз. Оддий ёруғлик нури қоронғиликни тешиб кириб, уни ёритиши мумкин. Бирон бир макон қанчалик қоронғи эканини сиз қандан биласиз? Сиз ёруғликнинг қанча миқдори борлигини ўлчайсиз. Шундай эмасми? Қоронғилик – ёруғлик йўқлигида нима содир бўлишини таърифлаш учун инсон ишлатадиган тушунча. Охир оқибат, талаба профессордан сўради: - Сэр, ёмонлик мавжудми? Бу сафар, профессор ишончсизлик билан жавоб берди: - Албатта, ҳали айтганимдек, биз уни хар куни кўрамиз. Инсонлар ўртасидаги шафқатсизлик, бутун дунё бўйлаб содир этилаётган кўплаб жиноятлар. Бу мисоллар ёмонликнинг намоён бўлишидир. Бунга талаба қуйидагича жавоб қилди: - Ёмонлик мавжуд эмас, сэр, ёки ҳар ҳолда, у ўзи учун мавжуд эмас. У ҳам қоронғиликка ва совуққа ўхшайди. Ёмонлик – бу Худонинг йўқлигини таърифлаш учун инсон ўйлаб топган сўз. Ёмонлик, ёруғлик ва иссиқлик каби мавжуд бўлган ишонч ёки муҳаббат эмас. Ёмонлик инсон юрагида Худога бўлган муҳаббатнинг йўқлиги натижасидир. Бу худди совуқликка ўхшайди, иссиқлик бўлмаганида келади, ёки қоронғиликка ўхшайди, ёруғлик бўлмаганида келади. Профессор ўтирди. Ёш талабанинг исми – Алберт Эйнштейн эди... © Хаёл Бўсағасида.

Бу... ўша аёл! Сизга қайсидир иши ёқмай, кўнглигиз ранжиётган аёл, сизнинг бир қанча “ажойиб фазилатларингиз”га сабр қилиб келаётгандир... Сиз уни арзимаган хатоси сабаб, аста- секин ёмон кўра бошлаган аёл, жонингизданда ортиқ яхши кўрадиган ўғил- қизларингизнинг онаси... Сизга ёмонлиги бўлмаган, сиз ёмон кўрадиган ота-онанинг жигарбанди сизнинг ота- онангиз атрофида гир айланиб, парвона бўлган ҳам ўша аёл... Сиз кўчада ҳаёни оёқ остига ташлаб, миллийлигимизни унутиб европага тақлид қилиб, кийинган аёллардан кўз узолмай қолганингизда, иффати ва имонини сақлаб, заруратсиз остона хатлаб кўчага чиқмайдиган ҳам ўша сизнинг аёлингиз... Сиз кўчада баъзи болаларнинг билиб ёки билмай қилган одобсизлигидан ранжиб, ўзингизга-ўзингиз ғулдираб гапирганинггизда, уйда шириндан-шакар фарзанларингизни ўзлигимизнинг асл миллий одоб-ахлоқ булоғидан суғорган ҳам ўша мунис аёл. Сиз унинг нимани яхши кўришини ўйлаб ҳам кўрмаганингизда, сизнинг яхши кўрадиган нарсаларингизнинг рўйхатини ёддан санаб берадиган ҳам ўша... Сиз кўчада ўзингизни ўйлаб ошна-оғайнилар билан чойхонада паловхўрлик қилиб ўтирганингизда, сизни уйда кутиб, нималарни яхши кўришингизга қараб таом тайёрлаган ҳам ўша... Сиз рўзғорнинг ками ҳақида ўйлашга вақт топа олмаганингизда, маошингизни бир ойдан иккинчисига тежаб етказадиган ҳам ўша аёл... Сиз кўча ва ишхонанинг ташвишидан чарчаб, уйга келганингизда уни сизга роҳат масканига айлантирган ҳам ўша аёл... Сиз тирикчилик илинжида уйингизни тарк этканингизда, уйингиз ва ҳурмат- эътиборингизни, молу- давлатингизни сақлаган ҳам ўша аёл... Сизнинг кўчада эр бўлиб, кўкрак кериб юришингиз сабаби ҳам ўша аёл... Сардор.

Кел дўстим, бугун сен билан хасратлашай. Сен билан бўлмаса яна ким билан хам дардлашардим? Кеча эдинг менга севгим, бугун эса яқин дўстим.
Дўст бўлиб қоламиз, бунчалар осон... танлаб хал қилгандинг бир неча ой аввал. Дўстимсанку энди қани айт, кимга дардим айтарман яна? Кимга кўнглимни очиб, кимла яна хасратлашарман?
Соғ омонмисан? кўнгил хотиржам? қалбингда сокинлик? қалайсан дўстим?
Сенга айтсам менда ундаймас, омондекману соғга ўхшамам, кўнгил бордек лекин сезилмам, қалбим бору унда хамон ғалаён, қандайманми дўстим?
 Ёмоооонман, жуда хам ёмон..
Кел дўстим тингла энди менинг дардимни. Тингла хасратимни тингла додимни. Ўзинг танлаб дўстликни ногох, натижасин ўйламадинг хам.
Керакмиди сенга айт, ундан ортиқ оғир мушкуллик? Севги келар кетар дерлар, дўстлик эса абадий.
Абадийлик танлабсан яхши, мана яна олдингдаман ман. Жимсан дўстим яна бош эгик, қўнглингга сиғмадимми яна айтгин? Севгим сиғмагандек ўшал пайтидек, дўст хам бўлолмайман дерсан бевафо..
Бугун менинг дўстим, кеча бўлган севгилим...нимани танларсан яна айт менга? Душман бўласанми нахотки менга?
Майли нима дерман, розиман яна.
Келаман вақт ўтиб кутгил душманни.
Келаман...
Келаману айтаман сенга, аччиқ-аччиқ гапларни бирдан, шунча пайт йиққан аламга билсанг душман бўлиш осонроқ кечар. Оғриқ-оғриқ нуқталарингни, қалб тўридан топиб айтаман, юзингга соламан хамма-хаммасин. Уриб ташлайман хам туртиб-турткилаб, хор қилиб урарман балки ғазабдан. 
Собиқ мухаббатим, кеча сен дўстим, энди эса чида, чидайсан ғаним!
Кўзларинг ёшланар...титрайсан йиғлаб...
Чидай олмайман мен биринчи бўлиб...Уриб синдирсамми қўлларимни айт, тилимни кесайми сенга сўкинган...
қучоқлаб оламан...яна севаман... 
Севиб дўст қилдинг...кейин душманинг, мана бағримдасан йиғлайсан ночор...
Кеча эдинг кимим? Бугун кимимсан?
Севиб севгим деёлмасман, дўстим деб дўст кўрмай, душманликка эса...қўймас мухаббат...
Бегоналар ичиндаги энг яқинимсан, яқинларим орасинда биргина бегонам....

Umr,vaqt atalmish xayot karvoni otib boraverarkanu biroq bu karvon toxtamasligini bazida tushunamiz bazida esa tan olgimiz kelmaydi ekan.Bu karvon kimgadur suyanchiq yana kimlargadur esa bagri tosh bolarkan.Kechagina yosh bola edim bu karvoni men bilan unchalik ishi yoq edi xayot xam ancha gozal korinardi kozlarimga,yashashga bolgan umid xam ozgacha edi.Bugun osha xayotni eslaganimda oylab qolaman bunday baxtiyorlik xayot karvoni yolida boshqa uchramasa kerak,balki shuning uchun xam osha davrimni eslasam kozimga yosh kelar.Oldinlari gurur xam menga dostdek edi xozir esa u xam ancha bagri tosh bolib qolgan.Bugun xayot xam vaqt xam gurur xam xamma xammasa menga qarshi,birgina yurak dardimga sherik xamdard bolardi,endi esa u xam xasta salga sanchiydi.Birvaqtlar juda kuchli olov bolib urardi bu yurak endi esa ex...........!Avvalari menga xamdard bolgan yurakni sevgi,muhhabat,atalmish qonxor zolim shu kuyga soldida yarin yolda yolgiz qoldirib ketdi,mana endi men xasta yurakka u esa menga suyanib bu dunyoni sinovlaridan otib kelyapmiz.Xayot xam faqatgina ojizni,yuragi yaralanganlarni,bu xayotda yashashga umidi qolmaganlarni xorlab sinagani sinagan ekan,bazida bu sinovlardan dod degisi keladi bu yurakni.Xar safar yana insoni qandaydur umid dardini ichiga yutishga majbur qiladi,dod deb yiglaydi,baqiradi lekin atrofdagilar buni kormaydi eshitmaydi,xa xa tan olaylik deyarli barchamizda bunday xol bolgan,shunday xolarda kimdur ichiga yutadi kimdur esa sevgan insonini eslaydi yana kimdur yoqtirgan musiyqasini tinglab oziga keladi.Inson ichidan otganini ozi bilarkan dostlar.Dostingiz bor edi ishonadigan suyanadigan bugun esa u xam yoq chunki u sizgamas qolizdagi amalingizga dost edi amalingiz qoldan ketgan kundan boshlab dostingiz sizni dost ekanizni unutdi.Bir vaqtlar xayotizga umr baxorini olib kirgan sevgan insoniz bolaridi u oldingizda bolsa xayotni xar qanday sinoviga dosh berardingiz xozir esa osha insoningiz sizni emas ex boshqa bir begonani xayotiga bagishladi ozini,garchi osha begonani sevmagan bolsada va xozir xam sevmasada,sizga bergan vadalari esa xali xanuz yodingizda.Jigarlarim bor deysuzu lekin qaysi biri sizga xaqiyqiy jigarlik qildi ozizga oziz bir savol beringchi,kechagina siz jon kuydurgan aka ukangiznikiga nechi kun sigasiz yoki gurur opa singilnikiga borishga yol beradimi ularni ozlari begona uyda bolsa.Aylanib aylanib yana osha biz xar doim eng oxirgi bolib eslaydiganimiz goh baqirib jaxl qiladiganimiz oshanda xam bolam deydigan onamizni oldiga kelamiz koksiga bosh qoyib dod deb yiglagimiz keladi siz xox ogil xox qiz boling.Yigit kishi ancha munchaga yiglamaydi jonidan otib ketsa yiglaydi munis mexribonini koksiga bosh qoyib sezdirmasdan yum yum yiglaydi.Bir kam dunyo oz nomi bilan birkam,osha sizga xaqiyqiy dost bolgan munis mexriboniz oldingizda butun bu dunyoda bolmasachi..........! 

Ярим тун. Сокинлик. Тоғ ён бағрида жойлашган Мўйдин қишлоғи ўзининг тоғидек салобат тўкиб турар, ҳар замонда итларнинг ҳуриши сокинлик қаърига чўккан тунни уйғотгандек бўлар, бироқ, кундалик ишлардан толиққан қишлоқ аҳолисининг ширин уйқусини бу шовқинлар буза олмас эди. Ҳудди ушатилган патирдек яримта ой бироз орқага ётган ҳолда, зулматнинг қора кўланкасига қарши чиққандек хира нур сочарди. Қишлоқ касалхонаси қоровули Мардон ҳам осмондаги юлдузларга тикилганча икки боласини, муштипар хотинини ўйларкан, рўзғорнинг ҳали униси кам, ҳали буниси кам деган ташвишлари уйқусини қочирди. "Ойлик маоши ҳам ҳаминқадар - энига тортсанг бўйига етмайди. Тўғри, иши қийин эмас – уч кунда бир марта тунги навбатчиликда туради, қолган кунлари уй ишлари билан банд. Қишлоғи ҳам ёмон эмас. Ерлари ҳосилдор, чўпни қадасанг дарахт бўлади. Худо осмондан ёғингарчиликни берса, бас. Ҳовлига ул-бул экиб ҳам тирикчиликни қилса бўлади. Жилла қурса иккита оқлик сигир олсаку нур устига нур. Бола чақасининг оғзи оққа етади-да. Аксига олиб бу йил ҳам худо йилдан қарашмади. Қурғоқчилик, молга ем-ҳашак йўқ. Майли, борига барака, соғ-омон юрганимизнинг ўзига ҳам шукр”. Мардон шу каби ўй-хаёллар оғушида ярим тун бўлганини ҳам билмай қолди. Гарчи ҳаётда анча йўқчиликни кўрган бўлса ҳам барибир худонинг берган ризқига шукр қилишни отаси, бобосидан ўрганган. < Мардоннинг ёстиғи бироз пастлик қилди шекилли, икки қўлини бошининг тагига олиб, ёстиқни бироз буклади. Анчайин эскириб қолган кроват ҳам тун сокинлигини бузиб ғирчиллар, бу Мардонга унчалик ёқмаса ҳам ҳар кунлик овозга бутунлай кўникиб кетган эди. "Тавба, - яна ўйлади Мардон ҳудди кўнгли бир нарсани сезгандек, - шунчалик ҳам сокин тун бўладими? Навбатчи шифокорлар ҳам беморларга тунги уколларини қилмайдими-а”. Нимагадир кўнгли ғаш бўлган Мардон эринибгина туриб, банкада турган муздай сувдан сипқорди. Чанқаган экан, хаёлга берилиб сезмапти ҳам. Лабларини енгига артиб кроватга қайтадан аста ёнбошлаётган эди, касалхонага яқин ҳовлилардан бирида ғала-ғовур овозлари эшитилиб қолди. "Тинчликмикин ишқилиб”, - ўзича ўйлади Мардон. Нима бўлганда ҳам қоровул-да, масъулиятни ҳис қилган Мардон шовқин-сурон бўлаётган жойга яқинроқ боришга ҳаракат қилди. Яқинлашгани сари аламли сўкиниш, ҳақорат овозлари эшитила бошлади. "Тўхта-тўхта ахир бу овоз Шоди бобонинг уйидан келаяпти-ку. Бу уйда қишлоқнинг ҳали бирор кишиси ортиқча шовқин бўлганини эслай олмаса керак. Қишлоқдаги энг намунали оилалардан бири-ку”. Шу хаёллар билан воқеа жойига яқинлашган ҳам эдики, милтиқ овози "варанг”лаб бутун борлиқни гўёки жаҳаннам олови тутгандек ҳамма ёқ ёп-ёруғ бўлиб кетди. Нима бўлаётганини идрок ҳам қила олмаган Мардон бир неча сония тахтадек қотиб қолди. Кимнингдир аламли "вой-дод, ўлаяпман” деган ўкиргани ҳушини жойига келтирди. Ўқ ҳовли олдида турган одамга аниқ теккан эди. Жон ҳолатда сим девордан сакраб ўтган у одам Мардонга тикилди. Бу кўзлар ойнинг хира ёруғида жуда ваҳимали йилтирар, ҳудди "менинг ягона гувоҳим сенсан, мени отганига гувоҳлик бер” деяётгандек эди. Қўрқув ва оғриқ барчаси бир бўлиб унинг кўзларида қотган, Мардон бундай манзарани болалигида қассоб тоғаси қўйни бўғизлаганда қўйнинг кўзларида кўрган эди. Ушбу лаҳзаларда Мардоннинг бутун ҳаёти кўз олдидан ўтди ва шахт билан ўгирилганча орқасига қарамасдан қочди. Ўз кроватига қандай етиб келганини, қандай қилиб кўрпани ёпинганини ҳам билмай қолди. Қўл-оёғи тинимсиз титрар, банкадаги сувни топиб ича олмас, қўллари столнинг устида ҳудди кўр одамнинг қўлидек у ёқдан - бу ёққа бориб келарди. Ўша овоз яна эшитилди - "қутқаринглар, у мени отди”.

Эрталаб бутун қишлоқда шов-шув тарқалди - "Шоди бобонинг уйи олдида Қулмат акани ўлдириб кетишибди”. Қишлоқ мактабининг ёнида тумонат одам. Милиция ходимлари, маҳалла оқсақоллари, гувоҳлар ҳаммаси жам. Сабаби Шоди бобонинг уйи шундоққина қишлоқ мактаби ва касалхонасининг рўпарасида жойлашган эди. Даҳшатли манзаранинг гувоҳи бўлганлар турли-туман тахминларни қилишар, айб кимдалигини билишмасада, ўзларининг фикрларини билдиришарди. Ахир халқнинг оғзига элак тутиб бўладими?. Мактабга кираверишда, шундоққина зинанинг ёнида, синфхона деразасининг тагида қип-қизил қонига беланиб ётган Қулматнинг устига ташлаб қўйилган оппоқ мато ҳам қизил қонга бўялган, афтидан марҳум жуда кўп қон йўқотгани унинг ётиши-дан ва матодаги қон доғларидан маълум эди. - Бечора, роса қийналган шекилли, Шоди бобонинг уйидан мактабгача судралиб келибди,- дея воқеага ўзининг фикрини билдирди қишлоқ оқсоқоли Ҳикмат ака, - жуда кўп қон йўқотган. Мактаб олдига тўкилган майда шағал тошлар, бақувват Қулматнинг тагида уюм ҳолатда ётар, афтидан Қулмат уларни жон ҳолатда чунонам сочган ва судралган эдики, кўрган одамнинг юраги эзиларди. Милиция ходимлари аҳолини воқеа жойига яқинлаштирмади. Эндигина еттинчи синфга ўтган Абдулла ҳам мактабга келиб шу воқеанинг устидан чиқди. Мурғак қалбли Абдулла ва унинг синфдошлари бу қотиллик эканлигини англамас, улар учун бу шунчаки бир қизиқ ҳодиса эди, холос. - Дарс қолиб кетмасин, ҳамма синфга, - деди оқсоқол жаҳл аралаш, салобат билан. Ҳамма гур этиб ўзини синфхоналарига урди. Абдулла ҳам синфига кириб ўзининг жойига ўтирди. Бир хаёлда деразадан қараган эди Қулматнинг жасади қонига беланиб шундоқ дераза тагида ётарди. Ўқитувчининг гаплари қулоғига кирмас, ўзи ҳам сезмаган қўрқув аралаш деразадан кўзини узмасди. Дарснинг ўн-ўн беш дақиқаси ўтар-ўтмас мактаб ёшлар етакчиси кириб ҳаммага жавоб бўлганини, директор шунақа топшириқ берганини айтди. Болалар ҳам шуни кутиб тургандек, шовқин-сурон билан мактабдан чиқиб кетишди. Қишлоқ "участкавой”и Назир милиса касбига хос синчковлик билан жасад тепасига келди ва ўзининг ҳаёти давомида орттирган тажрибаларидан келиб чиқиб, ўзича бир нималарни ёзиб, туман марказидан текширувчилар келгунча атрофни, кўзга илинадиган далилий ашёларни кузатишга тушди. Шу пайт Қулматнинг кичик ўғли Анвар дод солганча мактаб дарвозасидан кира солиб, отасининг жасади томон югурди. - Ота, сизга нима бўлди, ким сизни бу аҳволга солди? Назир милиса чаққонлик билан унинг йўлини тўсди. Сабаби, агар жасад қимирлаб кетса суриштирувни олиб боришга бироз бўлса-да ҳалақит бериши мумкин. Ўғил чунонам фарёд солардики, Қулматнинг ўзидек бақувват Анварга икки милиция ходимининг кучи етмас, алам билан отасини шу кўйга солганларни тинимсиз сўкар, қасос олишини айтиб бақирарди. Отанинг бу тахлит ўлими ўғилга оғир ботди шекилли, ҳушидан кетиб йиқилди. *** Эрталаб навбатчиликни шеригига топширган Мардон бир аҳволда уйга келди. Лабларига учуқ тошган, ранги докадек оқариб кетган эди. Олдига пешвоз чиққан хотини, кечаси тунда нима бўлганини, ҳамманинг оғзида турли гап юрганини айтиб, ўзи шундоқ ҳам қийин аҳволда қолган Мардоннинг ярасига туз сепарди. Томоғидан қил ҳам ўтмаган Мардон хотини олиб келган овқатни четга суриб, кечаси тунда бўлган воқеаларни бир бошидан эслашга уринди. "Нималар бўлди ўзи, ким кимни отди? Шоди бобонинг қишлоқда юрган шаҳарлик набираси уйдан милтиқ олиб чиққандек бўлди, ўқ отилди, кимдир гурсиллаб ерга қулаб, дод солди. Мардон эса қўрққанидан қочди. Мен қўрқоқман, - ичини ит тирнай бошлади Мардоннинг. Ёрдам беришим керак эди”. Бир нуқтага тикилган Мардоннинг ранги докадек оқариб кетганини кўриб, хотини яна сўрайди: - Нима бўлди, дадаси? ... - Одамни қўрқитмасангиз-чи... Кечаси кимнидир ўлдириб кетишибдими? - ... Мардон ўз ёғига ўзи қовурилганча хотинининг гапларига қулоқ ҳам солмас, қўрқувдан билинар-билинмас лаблари пирпирарди. "Наҳотки, энди қамалиб кетаман. Кўра туриб ёрдам бермасдан қочиб кетганим учун қамалиб кетаманми?”. Бу хаёллардан Мардон баттар ваҳимага тушар, тиззасида турган қўллари қалтираётганини ўзи ҳам сезмасди. Шу кундан бошлаб унинг кўз олдидан марҳумнинг юзида қотиб қолган даҳшатли манзара, дод-фарёди кетмай қолди. На ейишида, на ичишида ҳаловат қолди. 

Суриштирув ишлари олиб борилди. Туман марказидан қўшимча ходимлар жалб этилди. Тиббий экспертиза ходимлари жасадни кўтарган эди, унинг тагидан ранги униққан, анчайин эскириб қолган қалампир нусха дўппини топишди. Назир милиса ҳудди тилла топгандек хурсанд бўлиб кетди: - Бу бош кийими бизга анча ёрдам бериши аниқ. - Тўғри айтасиз, - деди марказдан келган милиция ходими, - буни кимникилигини аниқланглар. Қишлоқ кичкина, ким доимий шунақа дўппи кийиб юради, ҳамма билади. Дўппининг эгасини топиш қийин бўлмади. Мактаб ўқитувчиларидан сўрашганида, у мактаб ўқитувчиси Рўзи акага тегишли эканлиги ойдинлашди. - Мурожаат қилишга рухсат этинг, ўртоқ бошлиқ! - Рухсат! - Марҳум тўртта жойидан ўткир учли бирон бир асбоб билан жароҳатланган. Мисол учун отвёртка ёки шунга ўхшаш нарса. Рухсат берсангиз, биз дўппининг эгаси Рўзи акани сўроқ қилсак. Милтиқ овози ҳақида ҳеч ким чурқ этиб оғиз очмаганидан, ҳатто гувоҳларнинг ҳам йўқлигидан милиция ходимлари чалғиётган, унинг устига сочма ўқ жароҳати диаметри кичиклиги ва изларнинг кўплиги сабаб милтиқ билан отиб ўлдирилганига шубҳа уйғотарди. Рўзи акани топиш қийин бўлмади. Уйида экан. Кеча кўп ичганиданми пешингача ухлаган, ё чарчоқдан, ё уйқуданми ҳар тугул кўзи шишган, ўзи ҳам бир аҳволда эди. - Дўппи сизникими? – милиция ходимининг биринчи саволи шу бўлди. - Меники, - кўпам қийнамасдан саволни тасдиқлади Рўзи. - Кеча тунда марҳум билан қотиллик содир бўлган жойда эдингизми? Нима бўлганини батафсил гапириб беринг. Сизнинг дўппингиз марҳум жасади тагидан топилди. - Мен кеча тунда ҳеч ким билан бирга эмас эдим. Уйда эдим. Уйдагилар ҳам буни тасдиқлайди. - Унда дўппи марҳумнинг тагига қандай келиб қолган? - Бу ҳақда ҳеч нарса билмайман. - Уйини тинтиб чиқинглар, - ёрдамчиларига буйруқ берди капитан. Марҳум ўткир учли темир билан кучли жароҳат етказилиши оқибатидан ўлган. Ҳаммасини очиқ-ойдин айтсангиз, ўзингизга яхши. Акс ҳолда ёлғон гувоҳлик берганингиз ва марҳумга ёрдам бермаганингиз учун қамалиб кетасиз. - Мурожаат этишга рухсат этинг, ўртоқ капитан! – ходимнинг гапи иккисининг суҳбатини бўлиб қўйди. - Нима гап? Молхонадан мана бу иккита отвёртка топилди. Латтага ўралган ҳолда турган экан. - Зудлик билан экспертизага олиб боринг, текширишсин. - Худди шундай. - Кўрдингизми, ўзингизга жабр қилдингиз, - Рўзи акага мурожаат қилди капитан Боқиев, - ҳозир ҳаммаси исботланса, умрингиз қамоқда чирийди. - ... - Қани, уни терговга олиб боринглар, - Рўзи акани кўрсатиб буйруқ қилди Боқиев. Туман марказидан келган экспертлар мурдани текшириш учун олиб кетишди. Ҳали ҳамон гумонлар аримаган, капитан Боқиевнинг тахминича марҳум ингичка учли қаттиқ жисм билан жароҳатланиши натижасида кўп қон йўқотишдан ўлган. Бутун қишлоқда шов-шувлар, тахминлар тинчимаган, Мардон қатори воқеага гувоҳ бўлганлар бўлмаса-да, ўқ овозини эшитганлар бор эди. Бироқ ҳеч ким бу ҳақда чурқ этиб оғиз очмас, ўша ҳамманинг қўрққани "кўрдим дедим тутилдим, кўрмадим дедим қутилдим” қабилида иш тутиши терговчилар ишини чигаллаштириб юбораётган эди. "Мени қандай ўлдиришганини айт, номард. Ахир, фақат сен кўрдингку. Мени қутқармасдан қочиб кетдинг-а. Эсингдами, отанг сенга суннат тўйи қилганида мен тўйингда хизмат қилгандим. Елкамга кўтариб, тўйингда роса ўйнагандим. Кел, яна сени кўтариб ўйнагим келаяпти. Кел, биргаликда ўйнаймиз. Ёки болаларинги опичлаб ўйнайинми?”. Мардон Қулматга яхшилаб тикилди. "Ахир сиз ўлмаганмисиз? Кеча сизни Шоди бобонинг набираси отиб ташладику”. Гўё қоронғулик қаъридан чиқиб келаётгандек Қулматнинг юзларига аста ёруғлик келди. Қулматнинг қонга беланган юзидаги иккита кўз ўлим талвасасида қандай бўлса шундайлигича нафрат билан тўлалигини кўрган Мардон даҳшатдан бақириб юборди. "Йўқ, болаларимни тинч қўй”. Мардон бақирганча уйғониб кетди: "Ҳайрият туш экан”. - Дадаси, сизга нима бўлди? Ёзнинг иссиқ кунлари эмасми, кечаси билан ухламаган Мардон тушлик маҳали ухлаб қолибди. - Ҳеч нима, сал босинқирадим шекилли. Мардон қанчалик виждон азобидан қийналмасин, кўрганларини ички ишлар идорасига бориб рўй-рост айтишга журъати етмасди.

Ona qizini doim mehr bilan shunday deb erkalardi:"Jayron közligim, gözal yuzligim..."Vaholanki, qizchaning közlari g'ilay, körish qobiliyati ham past, yuzlari esa chechakdan qolgan izlar bilan töla edi. Qiz ham kichikligida onasining bu sözlariga ishonar, özini hammadan gözal his qilardi. Ammo katta bölgani sari haqiqatni anglab 

borardi. Har gal közguga qaraganida özining gözal yuzli, jayron közli emasligini körib onasini yolg'onchilikda ayblar, hatto yomon körardi. Shunday kunlarning biridа köz shifokorining onasiga aytayotgan gapini eshitib qoldi:"Körish qobiliyati tobora pastlab boryapti, yaqinda kör bölib qolishi mumkin..." 

Shifokorlar operatsiya qilinsa ahvoli yaxshi tomonga özgarishi mumkinligini, ammo bunga ham juda katta umid qilib bog'lab bölmasligini aytishdi. Qiz rozi böldi, axir noumid shayton deydilar. Uzoq davom etgan operatsiyadan keyin möjiza yuz berdi. Qizning közlari oldida dunyo ravshanlashdi. U juda yaxshi köra olayotgandi. Közguga qaradi, yuzlari judayam chiroyli edi. Hayrat bilan doktorlardan söradi:"Plastik operatsiya ham qildingizmi?"Shifokorlar jim bölib qolishdi. Nihoyat 

ulardan biri jimlikni buzib qizga javob berdi: 

"Yöq, qizim öziga mening közim bilan boqib, qanday gözal ekanligini körsin, deya onang öz közlarini senga berdi......"    Muallif: Nomalum!

Эркак кўзгуси – аёл!

Кунлардан бир куни Америка президенти Обама ва унинг аёли Мишель шахардаги у қадар шинам бўлмаган ресторанларнинг бирида режалаштирилмаган кечки овқатни ташкил қилишга қарор қилишибди.
Улар эндигина стол атрофига жойлашиб ўтирганларида ресторан хўжайини Президент қўриқчисидан Обаманинг аёли Мишель билан шахсан сухбат қуришга рухсат сўрабди. Керакли изнни олгач улар бир муддат ёлғиз сухбатлашишибди.
Шундан сўнг Обама Мишельдан бу одамнинг нега у билан гаплашишни истаганини қизиқиб сўрабди. Мишельнинг айтишича, ўша одам уни ёшлик даврларида жудаям қаттиқ севган экан. 
Шунда Обама айтибди:
- Қизиқ, қара, ўшанда унга турмушга чиққан бўлганингда ҳозир мана шу ажойиб рестораннинг бекаси бўлишинг мумкин экан-да?
- Йўқ – дебди Мишель жавобан – Агар мен унга турмушга чиққан бўлганимда у ҳозир Президент бўлган бўларди!

YARIM TUN. 

Хар куни ярим тунда ўзим яшайдиган кўп қаватли бинонинг томига чиқиб оламан. Осмонларга ва ундаги сержило юлдузларга боқаман. Юлдузлар тим қора осмонга ўзгача жило бермоқда. Соатимга қарайман, унинг миллари тунги 23:50. Хали бироз вақт бор. Хар куни шу вақтда бу ерда бўлишга одатланганман. Бу мен учун жуда муҳим. Авваллари манашу пайтда, онамдан узоқда ишда бўлар эдим. Уйда, онам ёлғиз ўзлари қолар ва мени интизорлик билан кутар эди. Имкон қадар соат 23:55 да мен уларга қўнғироқ қилар эдим. 
- Мен яҳшиман онажон, мендан хавотир олманг, ухлайверинг. 
- Мен ҳам яҳшиман болам, сен ўзингни эҳтиёт қил. 
- Хўп ойи, хўп. 
Менинг бу қўнғироғим онамга қувонч бағишлар эди. Қўнғироғимдан сўнг ўзини анча хотиржам хис қилар эди. Шундайлигини билсамда, баъзида бепарволик қилиб, уларга қўнғироқ қилишни унутиб қўяр эдим. Кўпинча ишдан кеч қайтар эдим. Ойим эса, келишимни пойлаб, мижжа қоқмай, кўзлари қизарган холатида мени кутиб ўтирар эди. 
- Ойи, хали ҳам ухламадингизми? - дедим жахлим чиқиб. 
- Сени келганингни кўрсамгина хотиржам ухлайман, - деган эдилар ўшанда ойим. 
Мен ахмоқ, бемехр фарзанд баъзида уларга қўнғироқ қилишга эринар эдим. Ёки хафсала қилмас эдим. Бир гал тонгга яқин ишдан уйга қайтсам, ойим столга суянган куйи, қўлида телефон гўшагини ушлаганча ухлаб ётар эди. Эшикни секингина ёпиб, оёқларим учида уларни уйғотиб юбормасликка харакат қилганча ёнларига яқин келдим. Шу махал онамнинг иккинчи қўлидан бир нима полга тушиб кетди. Секин қарадим. У ишхонамнинг телефон рақами ёзилган дафтар эди. Ойим мени қўнғироғимни кутганлар, мендан қўнғироқ келмаганлиги сабаб, ўзлари менга қўнғироқ қилишга уринганлар. Қўлига дафтарчани олиб рақамимни терганлару, лекин иккиланганлар. "Қўнғироқ қилсамми ёки йўқ". 
Ойимни бу холатида кўриб йиғидан ўзимни тия олмадим. Ажин босган юзига, оқариб кетган сочларига қараб унсиз йиғладим. Қаттиқ афсус чекдим. Эхтиётлаб уларни бағримга босганча кўтардим ва хонасига олиб кириб секингина ўрнига ётқиздим. Устига кўрпа ёпдим. Сезиб қолдилар. Бехолгина кўзларини очиб, 
- Ўғлим келдингми? - дедилар. 
- Ойижон мен кечиринг, - дердим холос, кўзларимдан шода шода ёш оқар эди. 
Улар уйқусираганча овозимни эшитгач бир энтикиб олдилар. Доим мени ўйлайдиган ойим, ўзимдан бошқа нарсани сўрамас эди. Фақатгина бир чимдим меҳр керак эди уларга. Бир оғиз ширин сўз кифоя эди онамга. Мен ахмоқ шуни ҳам қизғондим. 
Ўша кунги холатдан кейин "бугундан бошлаб онажонимга ўзгача мехр бераман" деб ўзимга ўзим сўз бердим. Қаерда қандай иш билан банд бўлишимга қарамай,онам учун вақт ажратадиган бўлдим. Узоқда бўлсам уларга албатта қўнғироқ қиладиган бўлдим. 
Мана онажоним бу дунёни тарк этганларига анча бўлди. Лекин, хали хануз ўз одатим бўйича иш тутаман. 

Соат роппа роса 23:55. 
Осмонга боқаман. Хов анави энг ёрқин юлдуз мени онам бўладилар. 
Қўлимга телефонимни оламану. Уларга қараб " Ойижон мен яҳшиман, мен сизни яҳши кўрман" дейман. 
Ҳа хар куни шундай. 

Pak In Suk. 
**** 
Яқинларимизга меҳрли бўлайлик азизлар. Бу дунё ўткинчи, иш ҳам пул ҳам бўлаверади, лекин яқинларимиз хар доим ҳам ёнимизда бўлавермайди.

Soddagina bola be-ozor bola!

–Dada, oyim nimaga uyg‘onmayaptilar? Jajji bolakayning savoli shundoq ham siqilib turgan dadasining yuragini ezdi. O‘g‘lini tizzasiga o‘tqazdi-da, peshonasidan o‘pdi.

–”O‘g‘lim oying, rosa charchagan. Endi bir-necha kun uxlab, yaxshilab dam olishi kerak” 

Bolakay indamadi. Besh yoshli bolakay onasining og‘ir kasalligini ancha oldin fahmlagandi. Shifoxonaga dadasi ko‘rishga olib borganida, oyisi uni quchib rosa yig‘lagandi. Dadasi oying tuzalib ketadi, keyin shifoxonadan javob berishadi degandi. Oyisi uyga qaytganida, bola "oyim tuzalibdilar”, deya rosa sevingandi. 

O‘y-hayollari o‘zidek sof murg‘ak bola oyisiga boshqa sababdan javob berib yuborishganlarini bilmasdi. Har kungidek o‘rniga yotarkan bolakay osmonga qarab qo‘lini cho‘zdi: 

–Oyimni tuzalishiga yordam ber, Xudojon 

Bir necha kun o‘tgach tunda uyg‘onib ketdi. Pildirab koridorga chiqdi. Dadasi balkonda sigaret chekib, kim bilandir telefonda gaplashardi. Bolakay dadasining hamma gaplariga ham tushunmadi-yu, shu gaplar orasidan operatsiya, katta pul degan jumlalarni ilg‘ay oldi. 

Bir filmda ko‘rgandi. Operatsiyada doktorlar kasalni ukol qiladi, keyin u tuzalib ketadi. 

–Oyimni ham ukol qilishsa sog‘ayib ketadilar, debo o‘yladi bolakay. 

O‘rniga qaytib yotarkan, osmonga qarab yana qo‘lini cho‘zdi: 

–Oyimni tuzalishiga katta pul ber, Xudojon 

Onasining ahvoli kundan-kun yomonlashib borardi. U esa buni bilmasdi. U faqat dadasining o‘sha kungi gaplarini o‘ylardi: operatsiya…katta pul… 

Oxirgi kunlar bolani oyisining yoniga kiritmay qo‘yishdi. U uyiga kelib-ketayotgan ko‘plab qarindoshlarni jimgina kuzatib o‘tirardi. Dadasi esa bolakayga pul tutardi: 

–Ushla o‘g‘lim, borib muzqaymoq olib ye… 

Bolakay onasining yaqinlari bilan vidolashyotganini tushunmasdi. Nihoyat uni chaqirishdi. Oyisining yoniga olib kirishdi. Ko‘zlari shishib ketgan, oppoq choyshab yopingan ko‘yi cho‘zilib yotgan oyisining yoniga keldi. 

–Kel shirinim, oyisining hasta ovozi eshitildi, aqlli bola bo‘lyapsanmi bog‘chada? 

–Ha, oyijon. 

–Yaxshi o‘zimni toychog‘im… 

–Oyi, endi tuzalib ketasizmi? 

–Hm…, oyisi yig‘lab yubordi. 

–Menga yana ertak aytib berasizmi? 

–Hm… 

–Sizni yaxshi ko‘raman… 

Eh, bolakay… Oyisi bilan shunday so‘nggi marta gaplashib turganligini qayerdan ham bilardi u. Bog‘chadan kelganida uyidagi odamlarning ko‘pligidan hayron qoldi. Hamma bolakayni ko‘rib ko‘ziga yosh olardi. 

–Ada oyim uyg‘ondilarmi?, dadasining yoniga kelib so‘radi u. 

Dadasi cho‘kkalab o‘tirib o‘g‘lining ko‘zlariga boqdi: 

–Oying endi uyg‘onmaydi bolam, keyin o‘g‘lini quchdi, oying bizni tashlab ketdi. 

O‘g‘il yaxshi tushunmadi, cho‘ntagini shoshib kavladi-yu bir siqim buklanib ketgan pullarni chiqardi: 

–Dada, doktorlarga ayting, oyimni ukol qilishsin, oyim tuzalib ketsa bo‘ldi, men bitta ham muzqaymoq yemayman, faqat ayting dada, oyimni tuzatib berishsin…. 

O‘g‘ilning peshonasidan o‘parkan dadasining ko‘z yoshlari uning yuziga tomchiladi… 

Onasini ko‘mishdi. 

Tun cho‘kkach o‘rniga yotarkan, bolakay osmonga qo‘lini cho‘zdi: 

–Iltimos, oyimni menga qaytarib ber, Xudojon…

Қоракўз билан танишган одам унинг кўзига қарайди. Буни Қоракўз билади ва хиёл кулимсираб, «Кўзингиз қора бўлмасаям, исмингиз Қоракўзлиги ажаб экан, дея ўйлаяпсиз-а», дегандай қиймириб қарайди. У кўзининг қорамтир кўкишлиги сабабини яхши билади.$cut$

Мактабни битириб, Тошкентга ўқишга келган кунлари баъзи курсдош қизлар, айниқса, ётоқдаги ҳамхоналар унинг юриш-туришига, ҳусни латофатига, ҳеч кимникига ўхшамаган мулойим нигоҳига ҳам ҳавас, ҳам ҳасад қилишди, лекин ҳеч ким «Кўзингиз бунча сеҳрли-ю, нега исмингизга монандмас», дея сўрамади.

Барибир одам ким биландир ичкинлик қилади. Қоракўз қўқонлик Кумушбиби билан дўстлашди. Кумушбиби ҳам ўзидай камгап, ёқимтой, сочлари узун, қошлари пайваста. Унинг ҳам кўзларидан ҳамиша сокин нимтабассум ёғилиб туради. Бўйлари қарийб бир хил, ўртачадан келган, беллари бир тутам. Ишқилиб, диққатни тортмай қўймайди.

Улар сўзлашмай «суҳбатлашади», бир қараганда бир-бирларини тушунади. Ва ажабким, икковиям деярли йигитлар ҳақида шивирлашишни унчалик хуш кўрмайди. Xуллас, ҳар қандай қиз улардан андоза олса, ўзларини қиёсласа бўлади. Ҳаётнинг ўз қонун-қоидалари, тақдир деб аталмиш мўъжизанинг инсонга кўрсатмиш турфа қирралари бор, ундан ҳеч ким қочиб қутулолмаган.

Қоракўз университетга илк қадам қўйганидан унга ҳавас билан боқадиган йигитлар нигоҳини сезмай қолгани йўқ, фақат ўзига хос вазминлик билан уларни кўрмаганга, сезмаганга олди. [ www.BePuL.NeT -Saytdan olindi! Eng qiziqarli hikoyalar olami! Tashrif buyuring! BePuL.NeT ]

Қоракўзнинг ички дунёси, ботиний қуввати бирор йигитга кўнгил қўймасликка, фақат ўқиш билан машғул бўлишга етади. Аммо, «Сизга икки оғизгина гапим бор», дегувчиларни мулойимлик билан четлаб ўтишга, муҳаббатли нигоҳларга чап беришга унинг қурби қачонгача етаркан? Ахир у ҳам одам, тирик жон. Севиш-севилишга қодир. Лекин...

Ҳаётидаги айтиб бўлмас бир сир боис туйғу жиловини тортиб юришга мажбур. Буни ўзигина билади. Кечалари дугоналарга сездирмайгина юм-юм йиғлайди. У бу ҳақда ҳеч кимга, ҳатто Кумушбибига ҳам айтолмайди.

Шу тахлит биринчи курсни тугаллашди. Ёзги таътилда у тўрт-беш кунга Қўқонга, Кумушбибиникига меҳмонга борди-ю, Кумушбибини уйига қаттиқ туриб таклиф этмади. Кумушбиби бунга унчалик эътибор бермади, чунки олдда ҳали ўқиш даври сероб, насиб қилганда борарман, деб ўйлади. Қолаверса, у Қоракўздай бемалолроқ ҳаммас, уйидагилар рухсат бериши қийинроқ, уни узоқроқ қариндошлари бўлмиш ҳунарманд йигитга узатишмоқчи.

Кумушбиби бунга ёшлигидан кўникма ҳосил қилган, шу боис Тошкентда бирор йигитга қайрилиб қарамайди. Ўқишни битиришларига оз қолганда тўйлари бўлишини билади, шунга розилик берган. Йигити билан хат олишиб туради. У хатларини Қоракўзга кўрсатади-ю, аммо ўқиб беришни эп кўрмайди. Xат олган кунлари кўзлари порлаб кетади.

Қоракўз ич-ичидан дугонасига ҳавас қилади, суюнади, ўзи учун эса, куйинади, чорасизлигини билади. Ниҳоят, ўзиям илк бор хат олди. Юқори курсда ўқийдиган Латифжон тўрт энлик хат тутқазиб кетди.

Қоракўзнинг юраги дукурлаб, не қиларини билмай, хатни апил-тапил дафтар орасига солди. Бу ҳол дарс бошланиши олдидан шундай тез содир бўлдики, Қоракўз қандай қилиб хатни олди-ю қандай қилиб дафтар орасига яширди, билолмай ҳам қолди. Нафсиламрини айтганда, Қоракўз Латифжоннинг не вақтдан бери орқасидан юрганини, Кумушбиби орқали сўзлашмак ниятида эканлигини яхши билади. Кумушбиби унга илмоқли гаплар билан неча бор айтиб кўрди. Қоракўз рўйхушлик бермади. Нега у билан учрашишни, сўзлашишни истамаяпти, нега унинг севгисини рад этишга, бирор аниқ жавоб айтишга қийналяпти? Ўзининг ҳам кўнгли Латифжонда йўқ эмас-ку, йигитмисан йигит, пешонаси кенг, қошлари ўскин, нигоҳлари мулойим бўлиши баробарида қандайдир ботиний шиддати кишини бир зумда ўзига ром қилади. Xудди Қоракўзнинг хаёлидагидай йигит, бироқ... Яна шу «бироқ». [ www.BePuL.NeT -Saytdan olindi! Eng qiziqarli hikoyalar olami! Tashrif buyuring! BePuL.NeT ]

«Қоракўз! Кўзингиздаги хавотирга ўхшаш одам юрагини эзувчи аллақандай ғамгинлик, хавотир дилимни қон қилди. Нега мендан қочасиз? Ахир мен сизни «таъқиб» этаётган бўлсам, ниятим яхши. Xоҳ ишонинг, хоҳ ишонманг, Сизни учратгунимча севги, муҳаббат ҳақида сал бошқачароқ фикрда эдим. Қайснинг Лайли йўлидаги жунунига шак келтирмаган ҳолда, адабиётда, аниқроғи улкан аллома ёзувчилар бундайин муҳаббатни улуғлаб,илоҳийлаштириб, худди бир-бирлари билан мусобақалашгандай, қаламлари ўткирлигини намойиш этишгандай бўлиб туюлгани, мана, неча асрлардан, балки одамзод ёзувни кашф этгандан бери шундайин достонлар, ҳикоятлар, эртаклар машҳурдан-машҳур бўлиб келаётгани мен учун гўё орзумандга ташбеҳдай туюларди.

Қоракўз, агар йигитингиз бўлса, ё унаштирилган бўлсангиз, мени ўлди деяверинг. Бу ёруғ дунёда яшашнинг мен учун маъноси қолмайди. Агар хатимга жавоб бермасангиз, жавоб берганингизча ёзавераман. Тутқич бермасангиз, уйингизнинг адресини олиб, дадам билан ойимни юбораман, улар тушунган, зиёли одамлар, қолаверса, уйлантирамиз деб ҳоли-жонимга қўйишмаяпти.

Мана, кўряпсиз, қаламдан не тушса, қоғозга битиляпти. Ушбуни бир зарб билан ёздим, қайта ўқиб, хатолариниям тузатмайман. Агар ўқигудай бўлсам, у ер-бу ерини тўғрилайман деб хатнинг пачавасини чиқариб, неча қоғозларни йиртиб, хат юбориш борасида иккиланиб қолишим мумкин. Ҳозир имзомни қўяману конвертга солиб елимлайман-да, қўлингизга тутқазаман, тамом, вассалом.

Салом билан... нима деб ёзсам экан? Ошиқи беқарорингиз десаммикан? Ие, нега беқарор бўларкан, аксинча, қарорим қатъий, демак, барқарор. Лекин бу ҳақда Сиз билан ҳали бирор оғиз гапиришиб кўрмай, дабдурустдан ошиғи барқарорингизман десам, осмондан келгандай бўлсам керак? Сиздан жонини ҳам аямовчи девонаи қаландар, бир мушфиқ дўстдан деб билгайсиз... десам-чи? Оддийгина бўлақолсин, латифу лутф ила Латифжон.

Учинчи минг йиллик биринчи асрининг иккинчи, мувофиқи от йили, 16-ланчи душанба оқшоми.

Р.С. Xатингизни интизорлик билан кутаман. Нега хатлар охирига одамлар бир нималар ёзиш учун Р.С. деб қўйишади, ишонинг Қоракўз, тушунмайман, лекин чиройли, худди хатга салобат бағишлагандай. Шунданмикан, мен ҳам шу тақовул ёздим, гарчи хатингизни интизорлик билан кутиш борасида юқорида қайд этган бўлсам ҳам. Энди тамом».

Хатни титроқ билан ўқиб бўлган Қоракўз беихтиёр ички бир нидо билан «ҳа, энди тамом», дея хўрсиниб, гўё ҳозироқ яширмаса, қўлларидан чиқиб, қайларгадир учиб кетишидан хавфсирагандай, уни апил-тапил сийнабанди ичига яширди. Юраги томонга солган экан, чинданам жонлангандай, потирлаб кетди...

Неча кунлар қалбида жўш урган туғёнлар гирдобида ўзи билан ўзи олишди. Бу ёруғ жаҳонга сиғмай, Кумушбиби билан ҳар намозшом ётоқхона рўпарасидаги хиёбонда бирга кезишди-ю юрагида кечаётган сирли ғалаёнларни ичига ютди. Кумушбибиям неларнидир сезса-да, ўзи индамагач, ботиниб сўрамади. [ www.BePuL.NeT -Saytdan olindi! Eng qiziqarli hikoyalar olami! Tashrif buyuring! BePuL.NeT ]

Шу тақовул Қоракўз неча кундуз, неча тун ўзи билан ўзи андармон бўлди ва ниҳоят, дилига келган ҳазин нидони қоғозга тўкди:

«Ассалом, Латифжон ака! Мендан жонини ҳам аямовчи, девонаи қаландар, эй мушфиқ дўст! (албатта ҳозирча жонини аямовчи) Xатингизни ўқиб, мана, неча оқшомки ҳаловатим йўқ. Мен орзу қилганим, кечалари хаёлимда тирилтирадиганим, қўлим етмасаям интиладиганим, очиғини айтай, Сиздай йигит эди. Тасаввурим рўё эмас, ҳақ бўлганига ишонгим келмайди. Эй Xудо, ниятларимга етирмакни сўраб қилган илтижоларимни қабул этдинг, мингдан минг розиман! Юрагимга муҳаббат уруғини сочдинг, шукр, минг бора шукр. Муҳаббатнинг ўлчами — беўлчов севмак, деган экан бир донишманд. Ахир мен ҳам ана шундай беўлчов муҳаббатнинг гадосиман. Ахир мен ҳам одамман, менда ҳам юрак бор, дард бор. Бироқ... бироқ, бари ҳаяжонларим, юрагим қувончлари ичимда қолиб кетади. Мен уни ташқарига чиқаролмайман, одамларга ошкор этолмайман. Шу сабабдан Сиз айтгандай, мен ҳам ўз ёғимга ўзим қовурилдим ва ниҳоят ушбуни ёзишга жазм этдим.

Латифжон ака, мен Сиз билан яқинроқ танишишдан эмас, балки ўзимдан қочиб юрибман. Нима деб тушунтирсам экан... Мен сизга муносиб эмасман. Сиз таъриф этганингиздай, мен соҳибжамол эмасман, қолаверса... Қолаверса, сиз мени яхши билмайсиз. Бой-бадавлат хонадоннинг фарзанди ҳам эмасман, балки буниям эътиборга олмаслигингиз мумкин. Энг даҳшатлиси, бизни, оиламизни яқин билганлардан уйимизга совчи келмайди. Қўрқишади...

Дадам ойимга уйланганларида худди Сиздай, билмаганлар. Уйланганларидан кейин ташлаб кетолмаганлар. Фақат бошқа жойга, бизни биладиганлардан узоқроққа кўчиб кетишган. Барибир, оиланинг сири неча қулфли сандиқда сақлансаям, орқасидан эргашиб юравераркан. Ойимнинг ойилари мурдашўй бўлганлар. Энамнинг отасиям, онасиям мурдашўй ўтганлар. Энамнинг лақаби мурдашўй эди. Аждодимиз лақаби ойимнинг исмларига тақалгунча биз фарзандлар кетма-кет туғилиб, дадам ойим билан яшаб қолганлар.

Энам жуссаси кичикроқ бўлсаям, жуда келишимли, бениҳоя чиройли, фариштали аёл эдилар, раҳматлик. Мени энамга ўхшатишади. Энамнинг ёшликдаги сувратларини кўрган одам бу сенмисан, дейди. Мен энамга ўхшаганимдан беҳад қувонаман.

Латифжон ака, энди мен Сизга яна бир сирни айтай. Мен ҳам шу касб билан шуғулланганман. Ўлик ювган оқшомларим эртасига ўзимни қушдек енгил сезаман. Баланд-баландларга учиб кетгим келади. Оллоҳнинг бир бандасини ювиб-тараб, оқ либосга ўраб сўнгги манзилга кузатиш, биласизми, руҳингни тозалайди, ғуборлардан халос этади. Лекин мен ҳеч кимга ўлим тиламайман.

Хатингиз юрагимни алғов-далғов қилганини яширмайман. Ташаккур, ёзган илиқ гапларингиз учун минг бора ташаккур! Лекин Сиз мени унутинг, илтимос... Мени севсангиз, мени қийнаманг. Жоним Сиздан айлансин, юрагимда неки дардим бўлса, сизга тўкдим. Мени учрашувга таклиф қилманг. Боролмайман...»

Қоракўз қоғоз намланганини кўриб, ёзишдан тўхтади. Кўзидан томган ёшни сезмаганидан ҳайратланди. Қоғозни икки буклаб, секин иккига бўлди, яна буклаб, яна иккига бўлди ва бирдан бўкириб йиғлай бошлади. Ширин уйқуда ётган дугоналарининг уйғониб кетишларидан андиша қилмади. Йиғлайверди-йиғлайверди. Сўнг ўрнидан туриб, йиртилган хатини ғижимлаганча дераза олдига келди. Аввал дераза юқорисидаги дарчани очиб хатни ташламоқчи бўлди, сўнг деразанинг бир томонини ланг очди. Юзига қиш охирининг аёзли шамоли урилди. Қўлларини аста очди. Шамол шиддат билан қоғоз парчаларини учириб кетди. Оқариб келаётган тонг нафаси энди яна майдалаб ёға бошлаган ёмғирдан мусаффолашиб, Қоракўзнинг юзларини юва бошлади...

Муаллиф: Комил Аваз

Abdulloh yaxshi bola. Uni hamma yaxshi ko‘radi. “R”ni to‘g‘ri talaffuz qila olmasligi ham yarashadi o‘ziga. Otasi uni birinchi marta masjidga olib borganda 5 yosh edi. Otasi masjidning tahoratxonasida uni oldiga chaqirib, tahorat qanday olinishi o‘rgatmoqchi bo‘lganida, Abdulloh “Dadajon, man o‘zi bilaman!”, – deb hozirjavoblik qilgan.

— Qayerdan bilasan, o‘g‘lim?, — dadasi ko‘zidagi yoshlarini yashirishga harakat qildi.

— Qayeydan? Telvizoyni ustidagi muqovasi yiytilgan kichkina kitobchada boy-ku! Yasmlayidan ko‘yib o‘ygandim!

O‘shanda dadasining ko‘ziga nega yosh to‘lganini tushunmagan Abdulloh. Shunaqa bizning Abdulloh, hammani yig‘latib yuradi.

Masjidda domlaning “Insonlarga yaxshilik qilinglar!” degan gapi Abdullohning esida qolgan. O‘sha paytlari u og‘ir kasallikdan endi tuzala boshlagan edi. Mana, endi bir yil o‘tib, opasi Hadicha ham shunaqa kasal bo‘lib yotibdi. Do‘xtirlarning aytishicha, opasiga Abdulloh qon berishi kerak ekan. Chunki uning qonida kasallika qarshi kurashuvchi immunitet shakllangan ekan.

— Opanga qon berasanmi, Abdulloh?, – so‘radi muloyimlik bilan hamshira.

— Ha, men yig‘lamayman! O‘g‘il bolaman. Opamga beysam beyoyaman!, — kattalarga o‘xshab gapirgandek tuyildi o‘ziga.

Abdullohni opasining oldiga yotqizishdi. Abdullohning jajji ko‘zlari opasining yuziga rang kirishi bilan quvnab ketdi. Keyin birdaniga yuzini xafalik va qo‘rquv bosdi. Qo‘rqib ketidi Abdulloh. Buni kuzatib turgan hamshira so‘radi:

— Ha, Abdulloh?

— Endi men o‘lamanmi? – dedi Abdulloh qo‘rqib.

Chunki bizning Abdulloh butun tanasida necha litr qon bo‘lsa, shuni hammasini opasiga berish kerak deb tushungan edi. Hamshira ko‘ziga yosh oldi. Shunaqa bizning Abdulloh, hammani yig‘latib yuradi.

***
Mana Abdulloh 7 yoshga kirdi. “R”ni ham bemalol aytyapti. Uning g‘ijimlangan pullari bor. O‘zi turadigan ko‘p qavatli uyning pastida “Muzqaymoq” degan joy bor. Bir marta dadasi Abdullohni opasi bilan birga olib kirgan. Abdulloh, g‘ijim pullari qo‘lida, “Muzqaymoq”ga kirdi. Xuddi dadasiga o‘xshab oyna oldidagi stolga o‘tirdi. Ofitsiant qiz Abdulloh o‘tirgan stolga yaqinlashdi.

— Nima buyurasiz, yigitcha?, – dedi kulimsirab.

— Sariq muzqaymoq nech pul?, – so‘radi Abdulloh menyudan rasmni ko‘rsatib.

— 3 000 so‘m.

Abdulloh g‘ijimlangan pullarini stol ustiga yoyib, shiftga qarab hisobladi. Bu orada ofitsiant qiz besabrlik bilan:

— Puling yetmasa ertaga kel.

— Oq oddiysi nech pul?

— 2 000 so‘m – dedi qiz, “Bo‘ldi, endi tuyog‘ingni shiqqillat!” degandek.

— Shundan olib keling opa.

Ofitsiant qiz muzqaymoqni olib kelib, stol ustiga hisob-cheki bilan birga qo‘ydi va “ship-ship” etib ketib qoldi. Abdulloh muzqaymoqni paqqos tushirib, chiqib ketdi. Ofitsiant qiz stol ustiga kelib, 3 000 so‘mni ko‘rdi va tashqariga chiqishga ulgurgan Abdullohga oynadan qaradi. Ko‘ziga yosh oldi. Chunki Abdulloh, xuddi dadasiga o‘xshab, choy haqi uchun 1 000 so‘m qoldiraman deb, sariq muzqaymoq yemagan ekan. Shunaqa bizning Abdulloh, hammani yig‘latib yuradi.

***

Hozir Abdulloh men bilan yashaydi. Ukam va xotini avtohalokatga uchrab, olamdan o‘tgandan so‘ng, ikki farzandini o‘z qaramog‘imga olganman. Opasini yaxshi, Xudoni tanigan ishbilarmon bolaga berdik. Ular hozir Dubayda. Abdullohni, mana siz bilan Amerikaga o‘qishga kuzatyapmiz, – dedi amakisi ko‘ziga yosh olib.

Eh Abdulloh, hammani yig‘latib yuradi.     Muallif: Anonim

Энди кеч, ҳаммаси тугади. Энди хоҳласанг ён, хоҳласанг тута. Хоҳласанг, хоҳласанг кўз ёшларингга чўкиб кет. Энди сенга шафқат йўқ.
Энди кеч...
Меҳр излама дарбадар гадодек тиланиб, тасалли кутма ҳеч кимдан энди бефойда.
Энди у йўқ. Қомати букик, юзлари ажинга тўла, қалтироқ қўллари қадоқ, қалблари меҳрга тўла онамиз энди йўқ. Дарвоза ёпиқ, чироқлар ўчган. Энди, энди ҳеч ким кутмайди сени. 
Энди ҳеч ким кутмайди сени, У кутганчалик.

Боғлар ҳазон, гулзорлар тупроқ. Ер қаттиқ, йироқ осмон. Энди у йўқ, хоҳлаган пайтингда, хоҳлаган пайтингда юрагингни чангаллаб йиқил. Энди ҳеч кимни сенга рахми йўқ.
Онамни ҳиди келади деб асралган кийимларилари уйингни тўлдирар, лекин, лекин, кўнглингни ким тўлдиради ким? Эски суратлар соғинчга жавоб эмас, фақат ярангни янгилайди ҳалос.
Дунё, дунё саволга тўла, розимисиз Онажон? Кутганинггизда келдимми? Cоғинч нималигини билдимми? Қадр нималигини билдимми Онажон? Гул деб юрганим, юрагим тошмикана Онажон?

Ўғил бўлиб, ўғил бўлиб нима қилдим? Ўғил бўлиб нима қилдим? Остонангизни пойлаган бир итчалик ҳизматингизни қилолдимми Онaжон? 
Менку, менку яшаяпман, юрагимга мушлаб, йиғлоқи юрагимга мушлаб. 
Дардимни ютиб, қиёматни кутиб, лекин, лекин ҳар оқшом сизни сўрайдиган, сизни йўқлайдиган боламга нима дейман Онажон, боламга нима дейман?...

© Хаёл бўсағасидаa  (Iqbol Mirzo)

Sizdan toza erur men uchun shayton! 
Sizni qalbingizda yo'q aslo iymon! 
Sizda bömagandir hech qachon vijdon! 
Öz eriga hiyonat qilgan ayollar :-( 
Eringiz siz uchun nomiga juftdur. 
Hiyonat qilmoqlik sizga bir urfdur! 
Jannatlar eshigi siz uchun qulfdur! 
Öz eriga hiyonat qilgan ayollar :-( 
Halbingiz sotibsiz aysh ishratga! 
Parvo ham qilmaysiz hech nasihatga. 
Aylanib böldingiz engil tabiatga! 
Öz eriga hiyonat qilgan ayollar :-( 
Bolangiz ortizdan ONA deb bözlar :-( 
Sizni közingiz esa jazmanni izlar! 
Ertaga 40 dan keyin kim sizni eslar :-) 
Öz eriga hiyonat qilgan ayollar :-( 
Eringiz könglini sovutib böldi. 
Özganing qöynida yotarsiz kulib. 
Yer sizdan jirkanar qolsangiz ölib! 
Öz eriga hiyonat qilgan ayollar :-( 
Aslida gunohning zöri bizniki :-( 
Shayton yölida yurgan öğil, qizniki! 
Qörqmang dözahning töri faqat sizniki. 
Öz eriga hiyonat qilgan ayollar...!!!                        Muallif: Anonim!





Шойи қиз...

- Шаҳло, яна қанча қолди қўнғироқ чалишига?
- Тўхтачи. Яна, ҳмм беш дақиқа. Тинчликми? Мунча бетоқатланасан-а?
- Тинчлик, уйга бориб келишим керак. Кейинги дарсга улгуролмасам керак. Уёғини ўзинг амалларсан-а?
- Ҳўп, тинчликми ўзи? Нима гап? Гапирсангчи бундоқ.
- Совға эсдан чиқибди-да! Дарсдан кейин улгурмайман. Ҳали бунақада ўзимга ҳам қаролмасам керак.
- Ана, қўнғироқ чалинди. Бўпти, сен борақол. Кечроқ гаплашамиз яна. Уёғидан ҳавотирланма, ўзим боплайман.

Ҳайриятки Шаҳло тушунадиган қиз. Доим ёрдами тегадида шу дугонамни. Ҳарқалай домлаларни тинчитиб турадику. Қолганидан кўнгил тўқ.
Соат неччи бўлди экан? Ўн икки! Яхши, яхши. Учгача улгураман. Ҳозир уйга бораман-у, дарров совғани олиб, Иродаларникига ўтаман. Э, йўқ. Бунақада улгурмайман. Атай бориб сочимни турмаклатишим шартми? Ўзим эплайман!

Такси тўҳтатиб йўлга отландим. Дарров хаёлларимга ошно бўлиб оламан. Ишқилиб, у айтилган жойга борармикин? Бораман дегандику! Унда ҳали аразлашмагандик-да. Э Худойим! Қаерданам тортишдим... Қайсар! Ўз бирганидан қолмаслиги ёмонда буни. Ҳар кўришганда бир чақиб олмаса ҳисобмас. Тағин аразлашиничи... Ростда! Ўзим ҳам бироз ошириб юбордим шекилли. Ҳарқалай, қиз боламан. Тилимни тийиб турсам ўлармидим? Ҳо, ёқмай қолсин-а! Ҳечамда! Кошки шунга бўйсунгим келса. Нимасини яхши кўраман буни? Ўша қош, ўша кўз... - ҳаммада ҳам борку! Кўнглимга ҳам қойил қолмайман баъзида. Келиб, келиб шу инсонга чаладими дуторини. )))
Бир нарсага ҳайронман. 8-мартда дам олиш куни бору 14-январда йўқ. Йўқса бу қадар сарсон бўлмасмидим. Киракаш аканинг гаплари хаёлимни бузиб юборди.
- Келдик синглим, шу чоррахани айтганмидингиз?
- А? Ҳа, ҳа! Шу ер. Четроқда тўхтатиб юборарсиз...

Довдирамай менгина ўлай-а. Пул бераман деб киракаш аканинг қўлини ушлаб олибман. Ҳушёрроқ турмасам бўлмасмиди. Машинадан тушдиму, чоррахадан югуриб ўтиб, уйим томон ошиқаман. 
Югуришимни кўрсангиз эди. Жон ҳолатда югураману, қани энди маҳалламизга кирадиган катта йўл кўрина қолса. Қарасам, бўйнимдаги шарфим ҳам йўқ. Шойи шарфим қани? Йўқ! Ерда ҳам йўқ, кўкда ҳам! Шарф ўрамай кетай. Бувим совға қилгандилар-да. Бўлмаса шунча қидирармидим. Ҳеч ерда йўқ. 
Эрталабдан буён ишим юришмаганидан ҳуноблигимданми ёки Баҳодир ака билан аразлашиб қолганим эсимга тушиб кетдими билмадим, хуллас, жоним бўғзимга келиб, кўзимга ёш тўла бошлади. 

Ортимга қарасам қўшнимизнинг ўғли Исмоилжон "Нодира опа" деганча шошилиб келяпти. Қўлида мен боядан бери қидириб юрган шарфимни кўриб, севинчдан энди чинакамига йиғлаб юбордим. 
Исмоилжонни қўлидаги шарфни оларканман, ёш бола эмасми, дўмбоқ юзларидан ўпиб, қучоқлаб ҳам қўйдим. Суйинчисига шуям бўлади деб ўйлагандирман-да ўшанда.

Буниси - иккинчи бор. Иккинчи бора йўқотишим эди шарфимни. Аслида... Биринчиси буткул бошқача бўлганди. Ўшанда ҳам онамнинг туғилган кунлари бўлиб, уйга шошганча югуриб кетаётганимда кимдир “Шойи қиз, ҳой Шойи қиз” дея роса чақирганди ортимдан. Қарасам, бир йигит қўлида шойи шарфимни олиб югуриб келаяпти. Баҳодир ака билан шундай танишиб қолгандик-да. 

Шундан бери исмим Шойи қиз. Ҳар сафар учрашганимда албатта ўша шарфимни ўраб чиқаман. Баъзида, атай сумкамга беркитиб, “Ёдимдан кўтарилибди” десам, “Бугун ўзинга ўхшамай қолибсан” дея мендан қолишмай жахлимга тегади.
Ҳайриятки уйда ҳеч ким йўқ маҳал. Ҳали у хонага югураман, ҳали бу хонага... Қиз бола тартибли бўлмаса чатоқ экан-да.
Пардоз-андоз. Атир-упа. Уёғи ўзимизни гаплар. Эринмай ҳаммасини бажардик. Ишнику битирдик, лекин хонамни ўша пайтдаги ҳолатини кўрсангиз эди. Бирор жонзот адашиб кириб кетса, думсиз чиқиб кетиши аниқ! Онамнинг кўриб қолишларидан ҳайиқиб, хонамнинг эшигини қулфладимда, калитини гултувак ичига солиб қўйдим.
Ишлар беш! Уст-бошим жойида! Ҳамён ва телефон бор! Дарвозалар беркитилди. Совға ва шарф қўлимда. Ҳозир шундоқ таксини тўхтатаману, айтилган манзилга бораман. Байрам баҳона узримни сўраб, муносиб табриклайман. Бир марта бошимни эгсам нима бўлибди энди. 
Байрам бўлмагандаку шуниям қилмасдим асли. Ҳа майли. Бир гап бўлар.
Келмай қолмаса бўлгани. Эҳҳ, бунча қайғураман а? Сийқаси чиқиб кетган гапни эшитгандим-у, лекин сийқаси чиқиб кетган фикрни энди кўришим. Ўйлайвериб бошим ҳам ачиб кетди. 

Ана. Катта йўлга ҳам чиқиб олдим. Ҳозир машинани тўхтатамизда...
Ногоҳ ортимга қайрилганимни биламан, нималар бўлганини тушунолмай қолдим. Қандайдир... Қулоққа эриш туюладиган ёқимсиз чинқириқми... Яна ерда эзилаётган резинканинг ғашга тегувчи овози... Тушунмадим, тушунолмай қолдим. Бир зумда бошим устига оломон тўпланди. Ким ачинган, ким юзини беркитиб йиғламсираган. Нима бўлди экан дебман. Қарасам, ерда бир қўлида шойи шарфини маҳкам ушлаганча, иккинчи қўлидаги совғаси нарироқда ағдарилиб ётган Шойи қиз. 
А?! Шойи қиз - Мен! Мен - Шойи қиз! Бўлиши мумкинмас. Йўқ, йўқ, йўқ! 
Кейин... Кейин нима бўлди эсимда йўқ. (кулгим келиб!) Шойи қизни ўлди деб ўйладизми сиз ҳам? Мен ҳам шундоқ ўйловдим. Ўлмаган! Ахир Шойи қиз ўзимманку! Тириклигим учун ҳам шу воқеаларни айтяпман-да сизга. Ҳа, айтганча ўшанда касалхонада кўзларимни очсам, Шойи қизнинг ошиғи Баҳодир ака, шарфимни юзига босганча севинч кўз ёшларини яширолмаганди. Ўшандан бери ҳар сафар 14-январ кунини катта тантана билан кутиб оламиз. Биз учун бу кун энг муҳим байрамлардан бири.

- Баҳодир ака?
- Ҳмм?
- Тан олинг, ўшанда ростдан ҳам ўлди деб ўйлаб, йиғлагансиз-а?
- Ҳечамда!
- Алдама-а-а-анг, ўзим кўрганманку!
- Эй, сен ўзингни билвол. Индамаса... Ўшанда менга нима совға қилганингни айтворайми ҳаммага хозир?! – ярим ҳазил - ярим жиддий қиёфада одамларга юз буради.
- Ие-е-е! Айтманг, айтманг.
- Қочиб тур, ҳозир бир боплайман сени. Азиз ўқувчилар! Ўша куни мана бу Шойими пойими, ҳуллас шу бижилдоқ менга...
- Айтманг дедим сизга, Баҳодир ака! Айтманг... 

Моҳигул ДЕҲҚОНОВА
14.01.2014й

АКСИЯТ ЎХШАШЛИК.
(Сабр билан ўқий оладиганлар учун романтик ҳикоя)

Саратоннинг қайноқ нафаси еру-фалакни забт этиб, одамларни ҳам жангсиз махв этмоққа шайланаётгандай эди гуё. Осмон мисли бир аждархоки, оғзидан олов пуркар, Ер бамисли Кабиру Саҳро эдики, товонларга чўғ тутгувчи...

Тошкентнинг Отчопар деб номлангувчи бозори ва ундаги ғуж-ғуж одамлар эса, на аждахо оловидан ва на Сахро чўғидан қўрқишар, уларнинг қўлларида "Тирикчилик" соябони бор эдики, у ҳар қандай жазирама тафтидан асраб турарди.
Бу ердаги одамларнинг саноғи йўқдек, бу ердаги одамларнинг адоғи йўқдек...
Эҳтимол, шоир:
"Дунё деган бозорингга бордим, бугун,
Меҳр нархин кўриб, ҳайрон қолдим, бугун..."
деб шеър коралаганида, баайни мана шу Отчопарни назарда тутган бўлса, ажаб эмас!
Зеро, бу бозорда Меҳрдан бўлак, ҳар нарсанинг бахоси арзон. Шунинг учун ҳам, Ўзбекнинг у чеккасию, бу чеккасидан одамлар оқиб келишади, бу бозорга.
Бозорнинг ғарбий нуқтасида эса улкан карвонсарой бор. Дарвоқеа, карвонсарой деганимга ажабланманг, Автошохбекат демоқчи эдим-да.
Бу майдонда турмоқ учун ҳар кимнинг ҳам сабри етмайди. Ўзбекистон харитасини жонли равишда айни мана шу ерда кўра оласиз:
- Гулистон, Сирдарё! Борми қани келинглар!...
- Жиззах! Жиззах! Срочно кетамиз!...
- Самарқанд мана!...
- Навоий кетяпти, Навоий!...
- Бухоро! Мерсда кетадиган борми?...
- Карши, Термиз! Мана юрдик!...
- Урганч, Нукус!...

Бу ҳайқириқлар ичидан уз юртингизни излайсиз. Излайсизу, ҳолдан тоясиз. Кимдир у қўлингиздан, кимдир бу қўлингиздан судрайди. Яна кимдир эса, қўулингиздаги сумкангизни аллақачон автобусга жойлаб бўлади. Ана меҳр сизга, мана илтифот сизга! Факат энди бу меҳрнинг нархини келишишингиз қолди. Меҳр бергувчи "унча" дейди, сиз "бунча" дейсиз. Хуллас, меҳрнинг прейскурантини чиқариб оласизда, ўзингиз.
- Навоийга етмай тушаман, 5 минг бўладими, ака - Меҳр бергувчига жавдирайман.
- Эби, ука, эшак аравани нархини айтмангда, 8 минг қилинг, кетдик.
- Ака, студентман, 6 мингга миндиринг! - ялинишга тушаман.
- 500 қўш ука, яхши жой бор. Ўтириб кетасан... - энди меҳр бергувчи мени "сенсираш"га ўтди. Ахир, талабалигимдан хабар топдида.
- Майли, ака! Қайси жой?
- 58-место...
Узун автобуснинг тор йўлаги бўйлаб, 58- жойни излаб кетаман. Мана ўша жой, чинданам, бахаво жой экан, ойнаси очиларкан, юмшоққина ўриндиқ. Ухлаб кетсам хам бўларкан...
Ўзимча, меҳрнинг нархини чамалайман...
- Бу жой бўшми? - меҳр нархининг ҳисоб-китоби ҳам чала қолди. 
Қошлари чимирилган, сочлари қўнгироқ, кўзлари тим қора, қошлари қалдиргочдай бир хурлиқо шундоқ тепамда кўз сузиб турибдия. 
- Ха, бўш. Юмшоққина! - сўзамоллигимни ишга солдим. Ҳурлико эса, саратон азобидан изтироб чекаётган сочларини, нозиккина бармоқчалари билан илкисгина силкиб қўйдида, нимараз ва нимжахл иддао ила, кўз ташлаб куйди.
- Ўтказворасизми, ё...
- Эй марҳамат қилсинлар! Узр, мен нодонни бир қошиқ қонидан кечинг! - ўрнимдан даст турдиму, ҳурлиқони ойна ортидаги, хос уриндиқларига ўтказдим.
Қизалоқ, ўз ўринларига бамайлихотир жойлашиб олгач, ойна ортини кузатмоққа тушди. Тавба, аждахо оғзида не бир гўзаллик топибдики, ҳурлико ул гўзалликка махлиё булибдилар.
Кузлари ойна ортида булган малакнинг жилвадор, қўнғироқ сочлари июлнинг бемажол шамолида пирпирабгина ўйнар, ҳар ўйнаганида нозик бўйни сари хиром этмоққа ошиқарди. Бармокчалар эса, бўйинларга чирмашаётган сочларни тортқилаш билан оввора эди.
...Унинг кўзлари ҳамон ойнада - аждахо домига ром бўлиб, ёнидаги шахзодасини кўрмаётган малика эди, гўё...
- Исмингиз нима, яхши қиз? - шижоатнинг энг содда ва энг кўп қўлланиладиган усулидан фойдаланишга мажбурман. Акс холда, мен бу чехрани ойнадан бери келтиролмаслигим аниқ.
Бироқ қиз саволимни эшитмади. Хатто, мен томон қараб ҳам қўймади.
Автобус ўрнидан жилди.
Ана энди, ойнадан келаётган июл шамоли кучайиб, ҳурликонинг сочларини янада шиддат билан ўйнар. Сочлар эса, шамол шиддатидан шундай эркаланар эдики...
Шамолдан рашкландим...
Шамолдан аччиқландим...
Саратоннинг тиг'дор қуёши, қизнинг кўзлари, юзлари узра рақс этар, офтоб жилвасидан гоҳ кўзлар қисилар, гоҳ юзлар нозланар...
Қуёшдан рашкландим...
Қуёшдан аччиқландим...
Ва нихоят, бизнинг ҳурликомиз барчасидан - шамол эркалигидан хам, офтоб рақсидан ҳам, аждахо комидан ҳам зерикди чоғи нозик бармоқчалари ила, автобус оиначасини "тирқ" этказиб ёпиб қўйди.

Хаммаси тугади.
Қўнгироқ сочлар рақси ҳам, оху кўзлар хироми ҳам, анор юзлар нозланиши хам...
- Моҳинур! - тилга кирди у.
- Нима моҳинур? - ҳайратим ошди.
- Нимани суровдингиз, исмимними?
- Ха-я, узр! Ярим соат олдин суровдим. Меники Анвар, танишганимдан хурсандман.
Киз, беихтиёр табассум қилди. Унинг бу табассуми, мен ҳалигина кўрган офтоб рақсию, шамол эркаликларидан-да гўзалроқ эди...йўк-йўк минг чандон гўзал эди.
- Аксият зхшашлик. Қизиқ! Исмларда ҳеч дуч келмагандим, ҳали-жилмайиши кетмаган лаблар, энди хайроналик бекатига йўл олганди.
- Нима Аксият ухшашлик! Тушунмадим...
- Тушунтириб бериш қийин...- каловланди, Моҳинур- Аксият ухшашлик - бу тескари ухшашликдир. Мени исмим Мохинур, сизники Анвар. Бири ой нури, бириси куёш...

...У яна нималарнидир гапирар, мен эса, унинг чиндан-ам ой нурига монанд юзига термулганча, жим турардим. Моҳинур, ҳар бир гапини қўллари билан тасдиклашга харакат қилар, бу эса мени янада завклантираётган эди.
- ...мана шунака Анвар - у сўзларини тугатмаслигини истардим, ич-ичимдан истардим. 
Йўк, у тўхтамасин, яна нималардир десин. Мен ҳали унинг ой юзига боқиб тўймадим. Шу пайт бунинг имкони топилди. Иккинчи савол, уни яна сўзлашда, мени эса махлиёликда ушлаб туради. 
Ха-ха унга яна савол бераман! 
- ўқкийсизми, Моҳинур! - унинг исмини тилим бир ох тортгандек булди. Бунчалар гузал исм, бунчалар дилбар малохат... 
- Ха, Тош.ДУни фалсафасида, сизчи?
- Мен Низомийда, Матфакда. 
- Қизиқ Моҳинур яна ўша табассумини хадя этди. Факат бу гал шунчаки жилмайиш билан эмас, ошкоро кулгу, намойишкорона кикирлаш билан...
- Нимаси кулгули Моҳинур?
- Йўқ шунчаки! Биласизми Анвар, яна Аксият ухшашликка дуч келдим.
- Қанақасига?
- Фалсафа бу ноаниқ фанларнинг отаси, Математика эса, аниқ фанлар онаси. Мана сизга яна битта тескари ўхшашлик.
- Шуни ҳеч тушунмадимда. Нима бу ҳам фанми?
- Йук, фалсафадаги бир ибора ҳолос. Янаям аниқроқ айтсам, мени хоббийим. Ҳаётимда учрайдиган ҳар кандай Аксият ухшашликларни тўплашни хуш кўраман. Улар жуда кўп ва жуда антиқа.
Ўлай агар, ҳеч нарсани тушунмадим. Бироқ ҳозир мен учун бирор нарсани тушуниш эмас, кўпроқ Моҳинурга термулиш мароқлироқ эди. 
Мохинур яна сузлашда давомлади: 
- Анвар! Куёш нури! Лекин қуёшга чўзмокка қўлларингиз калта, шундай эмасми? 
Унинг бу гапи юрагимни қоқ иккига бўлиб юборди. Ахир... Ахир мени физиодефектим бор. Чап қўлим ўнг кулимдан анча калта. Бу туғма нуқсоним. 
Фақат, фақат буни Моҳинур сездимикан?! Йўқ, йўқ бўлиши мумкин эмас, ахир ҳали мен чап қўлимни харакатга солмадимку. Ахир... 
- Бу нима деганингиз, яхши қиз. Қўлимнинг калталигидан куляпсизми? - ёлгондакам жахлландим. 
- Эй Анвар, бир сизни эмас, қуёшга чўзмоққа бутун Инсониятнинг қўли калта, ахир. Куёш бу юксаклик. Ой эса, ўша юксакликнинг буржидаги гўзалликдир... 
У чиндан-ам малохатли эди. У ростдан-ам гузал эди. Гарчи мен юксаклик тимсолига заррача ўхшамасамда, у дилбар эди, мафтункор эди. Ичимда нимадир галаён кўтарди. Нима эди у? Малоҳатли чехра олдидаги энтикишми, Мафтункор нигохлар қаршисидаги ожизликми? Ва ё мухаббатми? 
...Йўқ, йўқ асло! Бундай бўлиши мумкин эмас. Мен севолмайман. Мени севишим мумкин эмас, мени севишга хакким йук. Ахир мен физиодефект билан туғилган, нуқсонимдан ўзим нафратланадиган ғариб бир йигитман. 
- Самаркандликмисиз? 
- Унинг саволидан чўчиб тушдим. 
- Ха, лекин асли Жиззахда тугилганман. 10 ёшимизда Самаркандга кучиб келганмиз, Пахтачига. 
Мохинур, аввал кафти билан лабларини беркитиб, кейин эса, очикчасига кула бошлади. 
- Эй Анвар, қанақа боласиза?! Аксият ўхшашликларга бунча тўла бўлмасангиз - у кулишда давом этарди. 
Мен эса, энди чинакамига жахлландим. Товба, яна қанақа Аксият ўхшашлик топди экан, бу какажон. 
- Хуш, канака Аксият ўхшашлик бўлди, яна? 
- Мен эса, Самарқандда туғилганман, кейин Жиззахга кўчиб кетганмиз. Ахир бу Аксият ўхшашлик эмасми?

Мен лол эдим.
Мен ҳайрон эдим.
Бирок, ҳаммасидан ҳам уни чиройи олдида асир эдим.
Болалигим эсимга тушди. Ёз чилласида, Арнасойнинг қайноқ оқшомлари бағрида кўкка термулиб ётардим. Гоҳ-гоҳида дадамни саволга тутардим:
- Дадажон, энди мени қўлим ўсмайдими, катта бўлганимда осмонга қўл узатсам етмайдими, а?!
- Нимага Анваржон? Ҳали катта йигит бўласан. Қўлинг ўсмаса ҳам, бўйинг, ақлинг ўсади, ўғлим. Ҳеч кимнинг қўли осмонга етмайди болам! Мана меники ҳам - дадам, қўлларини кўрпадан чиқариб осмонга чўзиб қўйди.
- Нимага унда Амрилла амаким "Мен қўлимни чўзсам, осмонга етади, ойни олишга кучим етади" дедилар?!
- Эй, Анваржон амакинг гапираверадида...
Ота-бола бундай кечаларнинг нечтасини бедор ўтказганмиз. Дадам чарчаб ухлаб қолардилар. Шунда мен дадамнинг қўлларини кўтариб, ўзимники билан тенглаб кўрардим.
Дадамнинг қўллари узун эди, бақувват эди. Осмонларга узатса, еткулик эди.

Кейин, кейин то ухлаб колгунимча йиғлардим. Кўрпага бошимни тиқиб олиб йиғлардим. Эрталаб эса, кўзимда қотиб қолган ёш томчилари билан уйғонардим.


Дадам мени нечта доктор-у табибларга олиб борди. Ҳаммаси битта гапни қайтарарди, "Бу туғма. Худонинг амрига бас келиб бўлмайди!"
- Мана манзилимга хам етиб қолдим. - Моҳинур тараддудлана бошлади. Наҳотки, наҳотки у кетади. Нега Жиззах бунчалар яқина! Ич-ичимдан уф тортиб қўйдим. Ич-ичимдан унинг қолишини истардим. Ич-ичимдан у билан яна сухбатлашишдан умидвор эдим. 
Начора, "Салом бермай келган эди, хайр демай кетгусидир..." 
- Сиз билан танишганимдан хурсандман, Мохинур! Биз томонларга бориб туринг, ота юртингизга! - иложсиз жилмайдим. 
- Хуп, факат бир илтимос, Аксият ўхшашликлар хакидаги фалсафаларимни унутманг! Дарвоке, хайрлашишни ёмон кураман. Келинг, жойимизни алишиб олайлик! Тушишимга осонроқ. Отчопардалигимда қандоқ мулозамат қилган бўлсам, яна шу зайл илтифот кўрсатдим. 
- Марҳамат қилсинлар! Манзилларига эсон-омон етиб келганлари билан табриклайман! 
- Ташаккур, Анвар Мирзо! - ўша таниш табассум мени яна мафтун этди. 
Факат охирги бор, сўнги марта. Энди бу мафтункор табассумни кўра олармиканман? Ойна олдида энди мен ўтирардим. Ҳовури қайтган аждахо домига иложсизгина нигоҳларимни қададим. Йўқ, ёқмади. Бошимни ўриндикка қўйдиму, бир дам кўзларимни юмдим... 

Қанча ётганимни билмайман. Ёнимга қарадим. У йўқ...
Автобус Жиззах Шохбекатида турарди.
"Ҳали кетиб улгурмагандир?! Уни яна бир марта кўрарман, балки!" хаёлимга келган бу фикр шодланиб кетдим. Шошганимча нигохларимни автобус оинага қаратдим...
Гавжумгина, шаҳар бекати.Кимдир кузатмокда, кимдир кутмокда... 
Нигоҳларим одамлар орасидан ўша таниш чеҳрани, ўша таниш қўнғироқ соч ҳурлиқони изларди. 
Ана у! Топди! Қайсар нигоҳларим, барибир уни топди...Топдию, ҳайратдан ихтиёрдан кетди.
...Ана у! Кизгиш сумкачасини билагига осганча, бекат томон борарди.
Йук! Йук! Йук!!!
Бўлиши мумкин эмас, ахир...
Моҳинур, билагига қизғиш сумкачасини осганича ўнг оёгини ташлаб-ташлаб, нозиккина елкаларини икки ёнга ўйнатиб, оқсоқланиб кетарди...
Унинг ўнг оёғи калта эди!
Нигоҳларим ҳайрат ила ихтиёрдан кетди!
Кўзларим тагига бир томчи ёш думалаб тушди.
Хаёлимда эса, унинг бир гапи чарх урарди: "Эй Анвар қанақа боласиза. Намунча Аксият ухшашликларга тула булмасангиз..."

Ўлмасбек Ҳолмўминов.
2000-йил. Тошкент.